Çelik Döküm

Çelik Döküm

ÇELİK DÖKÜM

Her türlü istenmeyen elementlerden ve bileşimlerden arındırılmış, % 1.5’den daha az karbon (C) içeren demir alaşımına çelik denir. Farklı üretimlerle, alaşımlama ile veya uygun ısıl işlem sayesinde istenilen niteliklerde çelik elde edilebilir. Yüksek dayanıma sahip olduğundan ve ucuza üretilebildiğinden imalat teknolojisinde genel kullanıma sahip bir malzemedir. Su verme ile sertleştirilebilmesi özelliği çok iyi bilinir.

Çelikler 3 gruba ayrılırlar;

  • Karbon çelikleri
  • Düşük alaşımlı çelikler
  • Yüksek alaşımlı çelikler

KARBON ÇELİKLERİ

Karbon çelikleri kendi içerisinde ise 3’e ayrılır.

  • Düşük karbonlu çelikler
  • Orta karbonlu çelikler
  • Yüksek karbonlu çelikler

İnşaat demirleri, profiller, teller, saclar daha çok St (Steel) ile anılırlar. Orta ve yüksek karbonlu olanlarda kükürt daha düşüktür. Rahat işleme, temiz yüzey, belli ölçülerde bulunabilme, ısıl işlememe elverişlilik, eğilme, bükülme, derin çekilebilme gibi özelliklere sahiptir. 

DÜŞÜK KARBONLU ÇELİKLER

Bu çelikler, %0,25 oranına kadar karbon içerirler ve çok yumuşak ve yumuşak çelikler olmak üzere iki gruba ayrılırlar. 

a) Çok yumuşak çelikler: %0,07 ile %0,15 arasında karbon içerirler ve soğuk şekillendirmeye elverişlidirler. 

b) Yumuşak çelikler: %0,15 ile %0,25 oranında karbon içerirler. Çok yaygın olarak kullanılan alaşımsız çeliklerdir. Çok iyi kaynak edilebilirler, ancak su verme yöntemi ile iyi sertleştirilemezler.

 

 

ORTA KARBONLU ÇELİKLER

Bu çelikler, %0,25 ile %0,55 oranları arasında karbon içerirler. Isıl işlem için çok uygun çeliklerdir. Yani, bu çeliklerin yapı ve özellikleri ısıl işlemle büyük ölçüde değiştirilebilir. Bu çelikler, karbon oranlarına göre genel dövme çelikleri, mil çelikleri ve aşınmaya dayanıklı çelikler olmak üzere üç gruba ayrılabilir. 

a) Genel dövme çelikleri: %0,25 ile %0,35 arasında karbon içerirler. 

b) Mil çelikleri: %0,35 ile %0,45 oranları arasında karbon içerirler. Mil, tel ve dingil yapımı için kullanılırlar. 

c) Aşınmaya dayanıklı çelikler: %0,45 ile %0,55 arasında karbon içerirler. Ray, ray tekerleği, silindir ve pres kalıpların yapımında kullanılırlar. 

YÜKSEK KARBONLU ÇELİKLER

%0,55 - %0,9 arasında karbon içerirler. Yüksek mukavemet ve aşınma direnci gerektiren yerlerde kullanılırlar. Kullanım alanına örnek olarak, pres kalıp bloklar gösterilebilir. 

 

 

Çelik Döküm